dinsdag 26 december 2017

Lampje. Annet Schaap

'Lampje staart maar weer naar haar kom. Naar de vlekken op het tafelkleed. Naar haar lepel vol pap. 
Get-ver. Ze zegt het niet, maar ze denkt het wel. 
Grutjes! zegt haar moeder in haar hoofd. Die vond je vroeger heerlijk. 
Lampje gelooft er niks van. Ze laat de pap van haar lepel druipen. Slijmerig. 
Ik gaf ze je altijd toen je nog een baby was, weet je dat niet meer? Proef maar, mmm!
Aan de andere kant van de tafel propt de magere man grote happen van het spul in zijn mond, het druipt langs zijn kin. Ze zet haar lepel weer in haar kom. Haar maag zit dicht. 
Je moet wel wat eten. Haar moeder geeft niet op. Toe. Een beetje moed voor de dag die komt.' (p. 71-72)

Terwijl ik me door Het monster van Essex worstelde, waarin geen monster zich liet zien, gaf de goede Sint me Lampje van Annet Schaap cadeau. Halverwege het eerste boek besloot ik het tweede te lezen. Zonder in de titel de verwachting te scheppen over monsters, bleek Lampje een fantastisch verhaal te zijn over een monster en andere opmerkelijke figuren. Ik las het in hoog tempo waarbij alle emoties die een boek kan losmaken, me vergezelden. 

Lampje is een meisje dat met haar vader in de vuurtoren woont. Omdat haar vader een been mist en meestal dronken is, moet Lampje twee keer per dag de toren in om de vuurtoren te ontsteken en te doven. Als op een dag de lucifers op zijn, gaat Lampje het dorp in om nieuwe te halen. Het stormt en het water stijgt. Lampje is niet op tijd terug om de vuurtorenlamp te ontsteken. Die nacht vergaat er een schip dat tegen de rots voor de kust vaart. De vader van Lampje wordt opgesloten in de vuurtoren en Lampje moet zeven jaar werken in het Zwarte Huis van meneer de Admiraal. Lampje kent daar een liedje over: Het Zwarte Huis, het monsterhuis, daar hebben ze een monster thuis...

Lampje is moedig, ontwapenend en nieuwsgierig. Vergezeld door de stem van haar overleden moeder en van objecten die tegen haar lijken te praten, gaat Lampje aan het werk in het huis en op onderzoek uit. Ze weet de vreemde bewoners van het huis voor zich te winnen en sluit vriendschap met het monster. Lampje laat zien dat kleine meisjes soms grotere helden zijn dan ferme kerels. 

Lampje van Annet Schaap is een prachtig jeugdboek over goed en kwaad, liefde en verlies, schuld en vergeving. Het boek is fraai vormgegeven en verluchtigd met tekeningen van Annet Schaap zelf. Ook als je geen kind van tien bent, is dit een ontroerend mooi boek dat je met genoegen zult lezen.

vrijdag 22 december 2017

Het monster van Essex. Sarah Perry


'Cora is vaak op de pastorie, en neemt dan iets mee voor de Ransome-kinderen: een boek voor Joanna, een klik-klakladder voor James (die hij onmiddellijk uit elkaar haalt) en iets te snoepen voor John. Ze zoent Stella op beide wangen en meent het. Dan zoekt ze Will op in diens studeervertrek en dan volgt steevast die eerste blik van verbaasde verrukking: daar ben je echt, denken ze allebei.' (p. 183)

Londen, 1893. Na de dood van haar man vertrekt Cora Seaborne met haar gevolg naar Colchester om de natuur van Essex te verkennen. Verdrietig is ze niet, want haar man kleineerde en mishandelde haar. Ook maakt ze zich geen zorgen over de toekomst. Ze komt uit welgestelde kringen en zit goed in de slappe was. Haar autistische zoon wordt permanent verzorgd door een socialistisch kindermeisje met activistische trekken. Als Cora hoort over een monster dat in het Blackwater van het nabijgelegen dorpje Aldwinter zou leven, besluit ze dat te gaan onderzoeken. Daarbij ontmoet ze de vrome dominee Will en zijn gezin waar ze zich snel aan hecht. Ze wordt gevolgd door de arts van haar man die een oogje op haar heeft en vrienden uit de politieke kring waarin haar man verkeerde. Alle klassen van de maatschappij kruisen gewild of ongewild elkaars wegen. Uiteraard hebben ze uitgebreide vooroordelen over elkaar die niet waar blijken te zijn. Al van verre voel je aankomen dat Cora en de predikant verliefd op elkaar worden terwijl hij getrouwd is met de charmante Stella. Intussen vinden in Aldwinter zogenaamd verdachte gebeurtenissen plaats. Dood door ouderdom en ziekte of het weglopen van een meisje schrijven de dorpelingen toe aan het monster van Essex. Cora stookt dat vuurtje alleen maar op.

Zo bloemrijk als de kaft is, zo is ook Het monster van Essex van Sarah Perry. De titel schept de verwachting dat het verhaal over een mogelijk monster gaat, maar Perry heeft geen haast. Pas over de helft van het boek (en nadat ik het tijdelijk had verruild voor een ander boek) zet Cora haar zoektocht in, waarvan ze zich even gemakkelijk weer laat afleiden. Wat maakt het ook uit. Cora's zoektocht is niet meer dan een aangenaam tijdverdrijf voor haar. Heel concreet wordt het verhaal daardoor lange tijd niet. Op tweederde van het boek laat ik het idee los dat dit een detective is waarbij de waarheid over een monster centraal staat. En dan is het best een aardig boek. De verhaallijnen zijn goed verweven en af. De taal en stijl zijn - ondanks de langdradigheid - prettig en slim. De thema's liefde, vriendschap, maatschappij en religie zijn - zonder overheersend te zijn - aanwezig. Voor liefhebbers van romans over de victoriaanse tijd is dit aangename literatuur.